Ngày 07/04/2024 vừa qua IRED đã chính thức giới thiệu trọn bộ Lịch sử Văn minh Thế giới với phần hoàn thành cuối cùng là phần VI có tên Phong trào Cải cách. Vậy là cuối cùng, lần đầu tiên bộ sách lịch sử khổng lồ này cũng đã được dịch toàn bộ sang tiếng Việt. Điều này rất quan trọng và cũng là điều mà nhiều người quan tâm bộ sách này, có tôi, rất sợ: dự án bị “đứt gánh giữa đường”. Bộ sách này chắc chắn sẽ ghi nhận nhiều kỷ lục trong Guiness Việt Nam như bộ sách dịch lớn nhất, và thậm chí nặng nhất luôn (11 phần với 45 quyển bìa cứng), có khi còn nhiều dịch giả nhất (5 người).

Những ai quan tâm tới bộ sách này chắc có biết là ngày trước học giả Nguyễn Hiến Lê đã từng dịch phần 1 ( nhưng không phải dịch nguyên bản) mà ngày nay vẫn được xuất bản. Ông đã mua bản quyền bộ sách nhưng không dịch được vì đơn giản là không có đủ người mua sách, nếu dịch và xuất bản thì lỗ nặng.

Tôi biết đến bộ sách này lần đầu từ đâu những năm 2003-2005 qua một diễn đàn, cũng từng xin được trọn bộ ebook nhưng mà quả thực không biết mấy ai đọc được trọn bộ này từ English trên máy tính :). Để đó lúc nào nhớ ra mở ra coi chơi thì có, cũng 20 năm rồi. Còn nhớ ngày đó tôi cũng mò vào Amazon tìm mua bộ sách này, nguyên bộ sách cũ in từ những năm 1970s nó gồm 11 quyển khổ lớn dày cỡ 1.000 trang/quyển tổng cộng đâu tới hơn 40kg. Bây giờ mà tha được nó về còn tốn kém chứ nói gì 20 năm trước, thích thì tìm cho vui vậy thôi chứ mua bán sao nổi 😀

Quay trở lại với bộ sách tiếng Việt, phần 11 – phần cuối – lại là phần được xuất bản đầu tiên vào năm 2019 (tôi đã có khoe một lần ở đây). Vì một lý do nào đó bộ sách này được dịch không theo thứ tự bắt đầu từ phần 1, cũng không theo thời gian xuất bản bộ sách gốc. Tới nay tôi cũng đã có đủ 10 phần, phần VI cuối cùng mới ra giá còn đắt nên chưa đủ tiền mua :P. Nói thế thôi, tôi thấy sách cũng giống như iPhone, ai mua giá bìa giống như mua iPhone lúc mới ra mắt, chịu chơi thì phải tốn tiền hơn. Giá thực của sách là giá sale 20% so với giá bìa bởi vì phần lớn sách được bán giá này và nhiều nơi bán luôn giá sale 20% này từ ngày sách ra mắt chứ không phải do ế ẩm gì. Giá sách mua rẻ là phải sale 35% hoặc hơn nữa, quả thực là có rất nhiều quyển sách hay mà lại ế ẩm có lúc sale 50% vẫn còn, không lẽ mỗi lần vậy thấy tiếc lại mua thêm vài quyển về bày?

Liên quan tới chuyện tiền bạc :D, trong buổi ra mắt vừa rồi bà Quách Thu Nguyệt cũng có chia sẻ là đã từng lo rằng dự án sẽ “đứt gánh giữa đường” vì nó lớn quá, đòi hỏi nhiều công sức và thời gian để hoàn thành. Nhưng ngay cả hôm nay, dù phần khó nhất đã hoàn thành nhưng chưa chắc dự án đã thành công thực sự nếu xét về sự lan toả văn minh của bộ sách tới người đọc Việt Nam. Mỗi lần xuất bản chỉ 1.000 bản (con số đẹp của ngành sách VN từ khá nhiều năm nay) mà có khi còn bán không hết thì hỏi rằng lan toả được tới mấy người, trong khi ít ra phải 3.000 bản mới hoà vốn. IRED của bác Giản Tư Trung chắc vừa có nguồn lực lớn vừa tâm huyết cũng lớn mới dám dịch bộ sách này chứ như học giả Nguyễn Hiến Lê ngày trước thì cũng lực bất tòng tâm.

Nói hay là hay vậy chứ thể loại sách này đúng là rất ít người đọc, mấy người thấy hay chắc cũng tụ tập gần đủ ở buổi ra mắt này rồi, ngoài kia còn mấy ai muốn mua :). Một ví dụ là sách hay in ít mà vẫn ế là bạn hãy đến Phương Nam Bookstore ở Vạn Hạnh Mall, ở đấy có một kệ lớn bày từng chồng các phần của bộ sách này từ lâu rồi. Sách lại bọc nylon nên mọi người còn ngại không mở ra ngó ấy chứ :). Bạn mua sách giá nào, sale cỡ mấy cũng được, cứ có người mua là còn bán được, chỉ sợ là không có ai mua.

Sách bìa cứng, giấy in rất đẹp nhưng có lẽ đây là điều duy nhất tôi không thích của bộ sách này vì tôi vốn ghét bìa cứng (tốn tiền, mỏi tay). Tôi thích bản in lớn hơn và bìa mềm nhưng tốt, kiểu như nhiều sách của Nhã Nam.